تاثیرات متقابل علوم مهندسی و علوم اجتماعی بر یکدیگر

ایسنا/خراسان رضوی اندیشمندان علوم جامع و فلاسفه معتقدند که علم ذاتا یک ماهیت بیشتر ندارد و هدف علم روشن کردن مسیر حیات انسانی برای داشتن آینده‌ای بهتر است، اما علم و ذات واحد آن به هزاران رنگ، سطح و لایه خود را نشان می‌دهد.

برخی از علوم قابلیت آزمایش متواتر را دارند که به آن‌ها علوم تجربی گفته می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همچنین بعضی دیگر قابلیت تکرار ندارند و چون با انسان و رفتار او سروکار دارند، به علوم انسانی شهرت پیدا کرده‌اند.

محققان در پژوهشی با عنوان«تاثیر متقابل علوم مهندسی و علوم اجتماعی بر یکدیگر» آورده‌اند که انسان، موجودی اجتماعی است و از ابتدای حیات خود به صورت گروهی و دسته جمعی زندگی کرده است. این پژوهش که توسط عباس ملکی و علی مقداری انجام شده، نشان می‌دهد تاریخ انسان مشحون از نیازها و مناسبات اجتماعی اوست. حتی انسان غارنشین و بشری که در قلب جنگل‌ها یا در جزایر دور افتاده زندگی می‌کرده، در هر زمان و مکانی که نشانی از او هست، مناسبات اجتماعی نیز بوده است.

کمتر می‌توان انسان را جدا و مستقل از جامعه ملاحظه و بررسی کرد یا زندگی صرفا فردی برای او قائل شد. گذشته از بقای جسمانی موجودات مانند اسکلت‌ها و فسیل‌ها، تمامی آثاری که از گذشته انسان بر جای مانده آثار گروهی و جمعی است یا تحت تاثیر نیازها و مناسبات اجتماعی او ساخته و پرداخته شده است، چنانکه هنرها و دست‌افزارها و مجموعه‌های تمدن، فرهنگ و آثار دیگر انسان نیز چنین است. 

موضوع علوم اجتماعی، پدیده‌های اجتماعی است که در زمان کم و بیش طولانی شکل گرفته است. اگرچه همه افراد در جامعه زندگی می‌کنند و در فعالیت‌های اجتماعی شریک و سهیم اند، اما نمی‌توانند به سادگی و به طور مستقیم به حقایق اجتماعی پی ببرند. 

روابط اجتماعی و سازمان‌ها به تدریج پیچیده شده، به طوری که درک و فهم آن به بررسی و مطالعه خاص نیازمند است. به عبارت دیگر همچنان که پدیده‌های طبیعی موضوع علوم طبیعی است، پدیده‌های اجتماعی موضوع علوم اجتماعی است که باید در مورد آن مطالعه و تحقیق شود. همچنین از طرف دیگر، در میان علوم تجربی و مهندسی دارای موقعیت‌های ویژه‌ای نیز است.

مهندسی در حال تسهیل زندگی انسان از طریق آزاد کردن انرژی‌های نهفته و مشابه‌سازی قواعد حاکم بر طبیعت است. زندگی انسان در شهرها اکنون به لحاظ فیزیکی راحت‌تر و لذت‌بخش‌تر از قرن‌ها پیش است و پیشرفت‌های بشری تا آنجا گسترده شده که دست‌اندازی به کرات دیگر امری متداول است. از طرف دیگر استفاده وسیع انسان از منابع طبیعی و ذخایر جهانی نگرانی‌هایی را در مورد آینده کره خاکی به وجود آورده است. 

هرچند در علوم مهندسی سعی و خطا امری معمول است، اما افرادی مانند هربرت سیمون از بخش علوم اجتماعی معتقد است که ما در طراحی در حوزه اجتماعی با پدیده متفاوتی سروکار داریم. بنابراین مانند فضای مهندسی یا یک نقاش و مجسمه‌ساز نمی‌توان با سعی و خطا به نتیجه رسید.

بنابراین در علوم انسانی طراحی یک مدل به همین سادگی امکان‌پذیر نیست و هر چقدر هم یک مدل به لحاظ تئوری به صورت مطلوب درست شود، تا این مدل به صورت واقعی پیاده‌سازی نشود، نمی‌توان اعتبار آن را سنجید. حال در این فضا بسیاری بحث می‌کنند که حتی سنجش اعتبار یک مدل پیاده‌سازی شده نیز پیچیدگی‌های فراوان خود را دارد، چراکه متغییرهای فراوانی هستند که دست ما نیست و ما به سادگی نمی‌توانیم خروجی‌های به دست آمده را به مدل نسبت دهیم. 

در فضای غیرمهندسی، پیاده‌سازی یک مدل کار سخت و ناممکنی است، به عنوان مثال تغییر نظام آموزشی کاری با مشکلات متعدد است. استفاه‌های علوم انسانی از علوم مهندسی را می‌توان این‌گونه مطرح کرد که در حوزه اجتماعی گرایشی وجود دارد که مایل است مانند رشته‌های مهندسی به طراحی بپردازد. 

بنابراین برای طراحی یک مدل برای یک مسئله اجتماعی یا تبیین یک موضوع اتفاق افتاده در گوشه‌ای از جهان، بررسی روابط در این حادثه، تفسیر پدیده‌ها، گردآوری اطلاعات و انتخاب روش تحقیق، از روش‌های مهندسی استفاده می‌شود. همچنین در برخی از پروژه‌های علوم اجتماعی، از مکانیزم‌های اعتبارسنجی مهندسی نیز استفاده می‌گردد.

در مقابل استفاده علوم مهندسی از علوم تجربی را می‌توان این‌گونه مطرح کرد که یکی از روش‌هایی که از حوزه علوم انسانی وارد مهندسی شده روش‌هایی است که مرتبط با نظر نخبگان و خبرگان است.

این پژوهش در سومین کنفرانس آموزش مهندسی ارائه شده است.

انتهای پیام 

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی علمی و آموزشی مهندسي علوم اجتماعی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها استانی ورزشی كرمانشاه لرستان زنجان استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها علوم اجتماعی علوم انسانی علوم مهندسی پدیده ها یک مدل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۷۶۳۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اسلامی‌سازی علوم انسانی امری ضروری است

به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام سیدرسول موسوی صبح یکشنبه در نشست «پیشینه‌شناسی رویکردهای اسلامی به علوم انسانی» اظهار کرد: یکی از مباحثی که در نظام جمهوری اسلامی مهم است، مباحث علوم انسانی است، به این معنا که علوم انسانی باید بومی شود و به تعبیر دقیق‌تر اسلامی‌سازی علوم انسانی یعنی نگاه ما به انسان یک نگاه معنوی و الهی باشد.

وی با بیان اینکه رویکرد کشورهای غربی به علوم انسانی غالباً اومانیستی و انسان‌محوری است. طبیعتاً هنگامی که اختلاف مبنایی حاصل شد، در شاخه‌ها و فروع نیز به طریق اولی اختلافاتی وجود دار.، تصریح کرد: در این زمینه تاکنون کتاب‌های زیادی در زمینه اسلامی ساز علوم انسانی نوشته شده است و دیدگاه‌ها و نظریه‌های زیادی در این زمینه وجود دارد اما در این میان باید مورد توجه باشد، روش شناسی است.

مدیر گروه و عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی (ره) با اشاره به ۲ دیدگاه در رابطه با اسلامی‌سازی علوم انسانی گفت: یک دیدگاه از منظر فلسفی بررسی می‌شود، یعنی از دانش و علم فلسفه به ویژه حکمت متعالیه که ملاصدرا آن را بنیان نهاده، برای اسلامی‌سازی علوم انسانی استفاده شود البته فارابی نیز از فیلسوفانی است که از او به عنوان مؤسس توسعه فلسفه به علوم اجتماعی و انسانی یاد می‌شود.

وی با بیان اینکه از آنجایی در یونان هم دیدگاهی اجتماعی نسبت به علوم انسانی وجود داشت و علوم انسانی دارای جایگاه بود؛ پس پیوندی میان فلسفه و دانسته‌های اجتماعی و علوم انسانی از ابتدا در یونان وجود داشته است، افزود: پس از ورود فلسفه به حوزه اسلامی توسط مسلمانان و فیلسوفانی همچون خواجه نصیرالدین طوسی، بوعلی سینا، فارابی و… نگاه به فلسفه چنین بود که بر علوم انسانی مسلط است.

حجت‌الاسلام موسوی با اشاره به اینکه استفاده از قرآن و سنت، روشی دیگر در رابطه با اسلامی‌سازی علوم انسانی است، اضافه کرد: پیشینه این روش نیز به مفسرینی باز می‌گردد که از نگاه قرآن و حدیث مطالبی را بیان کردند.

وی درخصوص طبقه‌بندی تفسیرهای قرآنی نیز گفت: یکی از این تفاسیر، تفسیرهای اجتماعی، تفاسیری هستند که به مردم، جامعه و نیازهای اجتماعی توجه دارند. تفاسیر عصری (زمانی) هم مسائل روز و مورد نیاز را بیان می‌کنند. دسته سوم نیز شامل تفاسیر موضوعی هستند که نیازهای جامعه را بر مبنای آیات قرآن پاسخ می‌دهند. یعنی موضوع از جامعه استخراج شده و براساس قرآن بررسی می‌شود. کتاب «سنت‌های تاریخ در قرآن» از شهید سید محمد باقر صدر نیز در راستای تفسیر موضوعی است.

مدیر گروه و عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی (ره) اضافه کرد: در بحث اسلامی‌سازی علوم انسانی، چه با روش فلسفی و استفاده از ایده‌های فیلسوفان و چه با روش تفسیری، منابع و پیشینه متعددی وجود دارد.

وی با تقسیم تفسیر موضوعی به دو نوع درون قرآنی و برون قرآنی گفت: منظور از تفسیر موضوعی درون قرآنی آن است که موضوع در قرآن وجود دارد و تفسیر موضوعی برون قرآنی به مسائل روز و دانش‌های بشری اشاره دارد.

حجت‌الاسلام موسوی در خصوص کارکردهای خانواده در زمینه اسلامی سازی علوم انسانی ابراز کرد: پیدایش کارکردهای خانواده در غرب مطرح شد و کتاب‌های متعددی نیز در این رابطه نوشته‌اند. به طور کلی ۲ شاخه و مکتب فکری در تمام عرصه‌ها میان غربیان رواج دارد که مباحث را به دو شاخه ساختارگرایی و کارکردگرایی تقسیم می‌کند.

وی تأکید کرد: ساختارگرایان معتقد بودند در موضوعات علوم انسانی باید به مبادی، ساختارها، اصول و ریشه‌ها نگریست اما به فواید و منافع کمتر توجه داشته اند. کارکردگرایان نیز در پی تحولاتی که در غرب به وجود آمد، منفعت‌گرا شدند و به سمت بیان کارکردها و فواید رفتند.

این پژوهشگر دینی که بر این باور است خانواده از مباحث بین رشته‌ای است، گفت: هم در روان‌شناسی و هم در جامعه‌شناسی این امر مورد بحث قرار می‌گیرد. اما از آنجا که مبحثی اجتماعی به‌شمار می‌رود، پس جامعه‌شناسان بیشتر به آن پرداخته‌اند.

وی اضافه کرد: جامعه‌شناسان کارکردگرا نیز بحثی با عنوان «کارکردهای خانواده» را مطرح کردند. برای مثال بحث تولید مثل و تنظیم و کنترل نسل را از کارکردهای خانواده برشمردند.

کد خبر 6097051